Bạn đã quá quen thuộc với cái tên "tinh dầu". Nhưng bạn đã biết những công dụng "thần kỳ" mà tinh dầu có thể mang lại chưa? Hãy cùng Natural Pharm điểm qua những thông tin về tinh dầu, các loại tinh dầu, phương pháp chiết xuất, 10 lợi ích của tinh dầu về sức khỏe và những lưu ý nhé!
Tinh dầu là gì?
Tinh dầu là một dạng chất lỏng chứa các hợp chất thơm dễ bay hơi được chiết xuất từ lá cây, thân cây, hoa, vỏ cây, rễ cây hoặc những bộ phận khác của thực vật bằng nhiều phương pháp khác nhau.
Các loại tinh dầu
Hiện nay tinh dầu chia ra thành 3 loại chính là:
Tinh dầu nguyên chất
Tinh dầu nguyên chất là tinh dầu được chiết xuất 100% từ thiên nhiên chưa pha chế với các thành phần hóa học khác.
Với một hàm lượng nhất định, tinh dầu nguyên chất có nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe, có thể dùng để ăn, uống được (trừ một số loại có dược tính mạnh hoặc được chiết xuất từ các loại dược thảo không ăn được như: lộc đề, bách xù,...)
Tinh dầu không nguyên chất
Tinh dầu không nguyên chất là việc pha tinh dầu nguyên chất với các chất hóa học khác như: cồn, dầu nền,... mà vẫn giữ được hương của tinh dầu.
Tinh dầu không nguyên chất vẫn có tác dụng tốt cho sức khỏe nhưng chất lượng không hoàn toàn TINH KHIẾT.
Tinh dầu tổng hợp hoặc hương liệu tổng hợp
Tinh dầu tổng hợp là sản phẩm có mùi hương tương tự như tinh dầu thiên nhiên, được tạo thành qua con đường tổng hợp hóa học (dầu thơm).
Tinh dầu tổng hợp được tạo thành từ việc kết hợp các loại hóa chất bắt chước theo mùi của tinh dầu thiên nhiên.
Hương liệu tổng hợp còn có thể tạo ra những loại tinh dầu của các loại cây không thể chiết xuất như: cà phê, hoa sen, trà trắng,...
3 phương pháp chiết xuất tinh dầu
Tinh dầu có thể được điều chế bằng bốn phương pháp chính: phương pháp ép lạnh, chưng cất hơi nước và phương pháp chiết xuất dung môi.
Phương pháp ép lạnh
Phương pháp này thường dùng cho những loại tinh dầu được chiết xuất từ vỏ của quả hoặc những loại thực vật dễ chiết xuất được tinh dầu. Những loại tinh dầu thường được chiết xuất từ phương pháp này như: tinh dầu cam, chanh, quýt, bưởi,...
Tinh dầu ép lạnh được coi là cao cấp nhất trong các loại tinh dầu. Bởi vì khi chiết xuất tinh dầu không bị tác dụng bởi nhiệt vì thế cho ra tinh dầu có hàm lượng, mùi vị đạt chuẩn nhất.
Ngoài tinh dầu thì phương pháp ép lạnh còn được sử dụng để chiết xuất các loại dầu dừa, dầu oliu và các loại dầu thực vật khác.
Quy trình chiết xuất: Các loại nguyên liệu vỏ được cho vào máy xay, ép, để ép ra hỗn hợp gồm tinh dầu vào nước. Sau đó, hỗn hợp này được đưa vào máy lọc để tách tinh dầu và tạp chất.
Phương pháp chưng cất hơi nước
Chưng cất hơi nước là phương pháp điều chế tinh dầu được sử dụng phổ biến nhất, cho ra sản phẩm tinh dầu có độ tinh khiết cao.
Tinh dầu từ lá, cánh hoa, nụ hoa, rễ, vỏ cây,... thường được chiết xuất bằng phương pháp chưng cất hơi nước. Một số loại tinh dầu như tinh dầu sả, bạc hà, quế, hoa oải hương,... chính là sản phẩm của phương pháp chưng cất hơi nước.
Chưng cất hơi nước có thể dùng để chiết xuất được cả tinh dầu nhẹ hơn nước và tinh dầu nặng hơn nước
Video mô phỏng phương pháp chưng cất hơi nước
Quá trình chiết xuất:
Các nguyên liệu sẽ được cho vào bình kín sau đó nấu lên. Ở nhiệt độ cao, hơi nước bay hơi mang theo tinh dầu qua bình ngưng tụ lại thành hỗn hợp chất lỏng.
Vì tinh dầu không tan trong nước nên lúc này hiện tượng tách lớp nước và tinh dầu sẽ xảy ra. Người ta tiến hành tách nước và loại bỏ tạp chất, sau đó thu được tinh dầu nguyên chất.
Phương pháp chiết xuất dung môi
Phương pháp chiết xuất dung môi là quá trình hóa học, sử dụng dung môi thích hợp để liên kết các hợp chất dễ bay hơi trong tinh dầu, làm cho liên kết đó bền hơn. Sau khi chiết xuất, dung môi này sẽ tự động tách khỏi hỗn hợp và bay hơi.
Thường áp dụng cho những loại tinh dầu (thường là các loại tinh dầu hoa) khó chiết xuất, dễ bay hơi.
Quy trình chiết xuất:
Rượu từng là dung môi truyền thống để chiết xuất tinh dầu vì nó phổ biến, dễ bay hơi để lại tinh dầu nguyên chất.
Dung môi không bay hơi:
Dầu béo hoặc dầu parafin. Ngâm dược liệu (thường là hoa) trong dung môi đã được làm nóng 60-70 độ C, trong 12-48 giờ tùy theo từng loài hoa.
Làm nhiều lần cho đến khi dung môi bão hòa tinh dầu (10-15 lần). Sau đó, dùng alcol để tách riêng tinh dầu khỏi dầu béo và cất thu hồi alcol dưới áp lực giảm sẽ thu được tinh dầu.
Dung môi dễ bay hơi:
Phương pháp này thường dùng để chiết xuất tinh dầu trong hoa hoặc để chiết xuất một thành phần nhất định nào đấy. Dung môi thường dùng là ether dầu hỏa, xăng công nghiệp …
Sau khi chiết, cất thu hồi dung môi dưới áp lực giảm sẽ thu được tinh dầu có lẫn sáp và một số tạp chất khác và thường ở thể đặc. Loại tinh dầu này trên thị trường có tên "Concrete oil".
Hòa tan Concrete oil bằng một ít cồn (cao độ), tinh dầu sẽ tan trong cồn, để lạnh, lọc bỏ phần sáp, phần dung dịch còn lại được đem cất kéo hơi nước, tinh dầu thu được sau khi cất có tên trên thị trường là "Absolute oil".
Những tinh dầu được điều chế bằng phương pháp này thường rất thơm, giá thành cao và được dùng để điều chế mỹ phẩm và nước hoa cao cấp
10 lợi ích của tinh dầu - tác dụng ít ai biết về sức khỏe
Cân bằng nội tiết tố
Có những loại tinh dầu thiết yếu cho hormone có thể giúp cân bằng mức độ estrogen, progesterone, cortisol, tuyến giáp và testosterone.
Một số loại dầu, chẳng hạn như cây xô thơm, phong lữ và cỏ xạ hương, giúp cân bằng mức estrogen và progesterone, có thể cải thiện các tình trạng như vô sinh và PCOS (hội chứng buồng trứng đa nang),...
Giảm căng thẳng và lo âu
Người ta ước tính rằng 43% những người bị căng thẳng và lo lắng sử dụng một số liệu pháp thay thế để giúp giảm các triệu chứng. Trong đó, mùi hương của một số loại tinh dầu có thể hoạt động tốt cùng với liệu pháp truyền thống để điều trị lo âu và giảm căng thẳng.
Một số tinh dầu có thể giúp giảm đau đầu bao gồm bạc hà, hoa oải hương, khuynh diệp, hương thảo,...
Giảm nhức đầu và đau nửa đầu
Tinh dầu có thể hoạt động như một loại thuốc giảm đau đầu và giảm đau nửa đầu tự nhiên vì chúng điều trị hiệu quả nguyên nhân khởi phát, giải quyết gốc rễ của vấn đề.
Một thử nghiệm lâm sàng có đối chứng với giả dược được tiến hành vào năm 2012 đã đánh giá hiệu quả của việc hít dầu hoa oải hương để điều trị chứng đau nửa đầu. Kết quả nghiên cứu cho thấy trong số 129 trường hợp đau đầu, 92 trường hợp đáp ứng hoàn toàn hoặc một phần với phương pháp điều trị.
Một trong những biện pháp chữa đau đầu tự nhiên hiệu quả nhất là trộn hai giọt oải hương với dầu bạc hà và thoa hỗn hợp vào sau gáy và thái dương. Khuếch tán hoa oải hương cũng có thể giúp giảm đau đầu.
Hỗ trợ tiêu hóa
Một lợi ích khác của tinh dầu được nghiên cứu là vai trò của chúng trong việc hỗ trợ và cải thiện tiêu hóa. Một số loại dầu giúp giảm đau bụng, khó tiêu, tiêu chảy, co thắt dạ dày và thậm chí cả các tình trạng của hệ tiêu hóa, chẳng hạn như IBS (hội chứng ruột kích thích).
Dầu cũng có thể hỗ trợ quá trình tiêu hóa của bạn bằng cách giúp kích thích các enzym tiêu hóa giúp dễ dàng phân hủy và hấp thụ các chất dinh dưỡng, chất béo và protein mà bạn cần.
Ví dụ, tinh dầu gừng được biết đến là có tác dụng thúc đẩy sức khỏe hệ tiêu hóa bằng cách giảm chứng khó tiêu, táo bón và loét. Một nghiên cứu được cho thấy rằng dầu gừng kích thích quá trình làm rỗng dạ dày ở những người bị chứng khó tiêu.
Cải thiện chức năng não
Với tác dụng bảo vệ thần kinh và khả năng tăng cường hiệu suất nhận thức, lợi ích của tinh dầu đã giúp rất nhiều người mắc các bệnh thoái hóa thần kinh như Alzheimer và sa sút trí tuệ. Nhờ vào hương thơm thoang thoảng của tinh dầu sẽ giúp hệ thần kinh được thư giãn, cải thiện chức năng nhận thức.
Bên cạnh đó, trong tinh dầu cũng chứa nhiều hoạt chất chống oxy hóa mạnh, có khả năng kiểm soát các gốc tự do. Điều này giúp cho chức năng não được cải thiện.
Cải thiện giấc ngủ và bệnh lý mất ngủ
Khi rơi vào trạng thái căng thẳng quá mức sẽ khiến con người ta dễ mệt mỏi dẫn đến khó ngủ, mất ngủ, ngủ không sâu giấc. Vì vậy, tinh dầu đã được ứng dụng để hỗ trợ làm giảm vấn đề này.
Một số loại tinh dầu như: tinh dầu hoa oải hương, tinh dầu sả chanh, tinh dầu cúc La Mã,... có tác dụng tuyệt vời trong việc thư giãn đầu óc, giúp giấc ngủ sâu và thoải mái hơn.
Tinh dầu hoa oải hương đã được chứng minh giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ của phụ nữ sau khi sinh con, cũng như bệnh nhân mắc bệnh tim. Nó được biết đến là một chất hỗ trợ giấc ngủ hiệu quả vì nó có khả năng mang lại cảm giác thư thái và bình tĩnh.
Kết quả nghiên cứu của Thư viện Y học Quốc gia Mỹ (National Library of Medicine) về tác động của tinh dầu lên giấc ngủ. Kết quả thu được khi sử dụng các loại tinh dầu (chủ yếu là hoa oải hương) có tác động tích cực đến giấc ngủ và thói quen ngủ.
Đuổi côn trùng hiệu quả
Côn trùng là một nỗi lo lớn vì chúng mang trong mình nhiều mầm bệnh nguy hiểm như sốt xuất huyết,... đặc biệt là những gia đình có trẻ nhỏ. Côn trùng là nỗi lo thường trực đối với các bậc phụ huynh.
Một số loại tinh dầu như bạc hà, sả chanh, cam… có tác dụng đuổi côn trùng rất tốt đặc biệt là những loại côn trùng gây hại như: muỗi, kiến, gián, chuột….
Giảm đau
Theo nghiên cứu được công bố của Thư viện Y học Quốc gia Mỹ (National Library of Medicine), các nhà nghiên cứu đã đánh giá 12 nghiên cứu về tác động của liệu pháp hương thơm trong việc giảm đau. Họ nhận thấy rằng tinh dầu đặc biệt hữu ích trong điều trị giảm đau sau phẫu thuật, đau sản khoa.
Một số loại tinh dầu có thể giảm đau nhức bao gồm bạc hà, bạch đàn, hoa cúc, gừng, xạ hương,...
Kháng khuẩn
Sự quan tâm của con người với việc kháng khuẩn đang ngày càng cao, đa số mọi người đều tìm kiếm phương pháp để kháng khuẩn, làm sạch giúp bảo vệ sức khỏe. Chẳng hạn như tinh dầu bạc hà và dầu cây trà có tác dụng kháng khuẩn khá tốt.
Bên cạnh đó, Theo nghiên cứu năm 2016, tinh dầu Khuynh Diệp (tên khoa học: Eucalyptus globulus) hoạt động ức chế sự phát triển của vi khuẩn E.coli và S.aureus, một số vi khuẩn, nấm.
Khuynh diệp có thể giúp diệt khuẩn, làm dịu cơn ho, tức ngực và làm lành vết thương, trầy xước hay côn trùng cắn.
Tinh dầu khuynh diệp có mùi hương thanh mát, khá phổ biến trong đời sống hàng ngày dùng xông khuếch tán hoặc thêm vào nước tắm giúp giảm căng thẳng, phòng cảm và tránh gió.
Làm đẹp
Ngoài những lợi ích sức khỏe nêu trên, tinh dầu còn giúp hỗ trợ làm đẹp hiệu quả mà các chị em phụ nữ đều đặc biệt quan tâm.
- Chăm sóc da và tóc: Tinh dầu thẩm thấu tốt qua da, hấp thụ trực tiếp qua màng tế bào, làm chậm quá trình lão hóa, làm mềm và dưỡng trắng da. Bên cạnh đó tinh dầu còn là dưỡng chất rất tốt để nuôi dưỡng mái tóc dày, phục hồi hư tổn có thể kể đến như tinh dầu dừa, tinh dầu argan,...
- Hỗ trợ giảm cân: Điển hình là tinh dầu bưởi giúp tăng cường sự trao đổi chất, bạn có thể thêm vài giọt tinh dầu tinh dầu bưởi (loại uống được) vào nước để uống trước mỗi bữa ăn, giúp kiểm soát cơn thèm ăn.
Tuy nhiên, Tinh dầu có đặc tính mạnh hơn thực vật gấp 50-100 lần, dễ gây kích ứng khi dùng trực tiếp lên da. Vì thế, tinh dầu cần pha loãng với dầu nền trước khi sử dụng. Đặc biệt bạn nên dùng thử ở một vùng da nhỏ để theo dõi phản ứng của da trong 24h và tránh vùng da nhạy cảm.
Lưu ý khi sử dụng tinh dầu
Những đối tượng không nên sử dụng tinh dầu:
- Người dị ứng mùi thơm: những người khi tiếp xúc với hóa chất có mùi sẽ bị nhức đầu, buồn nôn, hen suyễn thứ phát...
- Người bị bệnh huyết áp cao: khuyến cáo không nên dùng tinh dầu khuynh diệp, hương thảo, cỏ xạ hương, cây bài.
- Những người bị huyết áp thấp: tránh dùng tinh dầu oải hương, kinh giới ô, ngọc lan tây.
- Người có vết thương hở
- Người có có làn da nhạy cảm, dễ bị viêm, dị ứng
- Người từng và đang bị động kinh, thần kinh, thận: cần tránh xa tinh dầu khuynh diệp, tiểu hồi, hương thảo, lá xô thơm, cây bách, hạt tiêu đen, cây thông, cây thìa là.
- Mắc các vấn đề về tuyến tiền liệt: tránh dùng tinh dầu melissa, thông…
- Phụ nữ có thai: ở giai đoạn đầu không nên dùng bất cứ loại tinh dầu nào. Giai đoạn sau muốn dùng cần có sự chỉ định hoặc tham khảo ý kiến của bác sĩ.
Các lưu ý khi sử dụng tinh dầu:
- Tinh dầu nồng độ cao có thể gây bỏng.
- Không để tinh dầu rơi vào mắt hoặc vết thương hở.
- Không bôi trực tiếp tinh dầu lên da.
- Không ăn hoặc uống tinh dầu khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
Cách bảo quản tinh dầu:
- Bảo quản tinh dầu trong lọ thủy tinh tối màu.
- Vặn kín nắp lọ để tinh dầu tránh bị oxy hóa và giảm hạn sử dụng của tinh dầu
- Bảo quản tránh ánh sáng trực tiếp, nhiệt độ cao.
Trên đây, Natural Pharm đã cùng bạn điểm qua khái niệm tinh dầu, các loại tinh dầu, phương pháp chiết xuất tinh dầu, 10 lợi ích của tinh dầu đối với sức khỏe và những lưu ý khi sử dụng tinh dầu. Hy vọng rằng những thông tin hữu ích có thể giúp bạn chọn tinh dầu phù hợp nâng cao sức khỏe của bản thân mình nhé!
Thông tin liên hệ Tinh dầu thiên nhiên Natural Pharm
- Địa chỉ:
- 16 Thảo Nguyên, KĐT Ecopark Hưng Yên
- 104e9 Phương Mai, Đống Đa, Hà Nội
- Hotline: 035 803 1188 & 0221 626 1188
- Website: www.naturalpharm.com.vn
- Fanpage: https://www.facebook.com/naturalpharm.officialstore
